Yol almaya çalışan kör yada sadece kör...

Bu sabah durağa yürüyen kör bir adam gördüm. Elinde sopası bir bariyerlere, bir yere vurarak ilerliyordu. Yüzüne baktım nasıl mutlu bir ifade.. Acaba görmediği için mi böyle mutlu diye düşünürken, düşüncelerin beni bambaşka diyarlara götürdüğünü fark ettim.

Bakın nereye…

Kitap yazdı diye ömrü hapishanede çürüyen insanlar olmuş bu ülkede. Hatta yazdığı yazıdan ötürü idam edilen bile var. Peki yazıyı bir eser olarak ele alalım.. Nasıl bir ressamın eseri yaptığı resimdir yada bir heykeltıraşın eseri heykeli.. Yazan için de yazısı bir eserdir. Umarım buraya kadar mutabıkızdır. Devam edelim..Bir ressam ve heykeltıraş eserlerini yaparken mutlaka bir şey düşünüyorlar değil mi? Bazen öfkeyi, bazen sevgiyi, bazen yaşamda tanık olunan bir olayı gibi gibi pek çok şeyi düşünerek eserlerini icra ediyorlar. Hal böyle olunca resim ve heykelin yazıdan farkı içinde bulunan bir durumu renklerle, çizgilerle, şekillerle ifade edip bunu kelimelere dökmeden izleyicisine geçirmesidir. Siz hiç bir resme bakıp, ‘vay şerefsiz demek bunu anlatmak istedin bu resimde’ diyen birini duydunuz mu? yada bir heykele bakıp ‘ben neden esinlendiğini biliyorum senin, utanmaz heykeltıraş’ diyen biri oldu mu çevrenizde?? Benim olmadı.

Ama bir yazı okuyup sövene yada yazdığı yazı yüzünden öldürülene mutlaka rastlarız.. (Bknz. Yakın zamanda öldürülen yazar.) Neden?

Çünkü yazarken duygular kelimelere dönüşüp satırlara düştüğünden okuyan, yazan ne hissettiyse daha net algılayabilir. Yani bir resme bakıp ‘hımmm ressam çocukken çok ezilmiş’ demek zordur. Resmi okumak ayrı bir yetenek işidir. Ve bir ressam okunmak istemiyorsa izleyicisini ters köşe yapabilir. Şöyle ki.. Bir resme bakıyorsunuz.. Yorumunuz ressamın düşüncesine aşağı yukarı denk geldi gelecek, birden bire ressam geliyor ve resmi sola çevirip asıyor, ‘ben resmi bu açıdan yaptım’ dediği an bok gibi kalırsınız.  Yani resim ve heykelde okunmak, anlaşılmak istenmek tamamen sanatçısına kalmıştır. Daha tehlikesizdir. Çünkü sanatçı o açıdan yapmadım, aslında budur resmedilen diyip sizi şaşırtabilir.. Ama yazı öyle değildir. Kelimelere dökülmüştür ya okuyucuya da her türlü hakkı verdiği düşünülür. Yani bir yazıyı okuyup, ‘düzenbaza bak neler kaleme almış’ demeniz, ‘ulan bu karıda zihinleri kirletiyor ben öldüreyim de başka zihinler kirlenmesin’ diyeni televizyonlarda izlemeniz normaldir.

Resim – Heykel – Yapı bize ne anlatır?

Bazen bir dönemi, bazen bir akımı, bazen tamamen yapanın aklından geçenleri, bazen de yalnızca baktığınızda gördüğünüz yada hissettiğiniz herhangi bir şeyi..

Yapan neden yapar?

Yeteneği vardır, yaparken rahatlıyordur, mesleğidir, bir eser bırakmak istiyordur, kendini başka türlü ifade edemiyordur v.b.

İşin özüne bakıldığında fikri yansıtmak yatar her sanat dalında. Bazen tiye alır, bazen trajediyi olduğu gibi yansıtır, bazen karikatürize eder, bazen güldürür, bazen ağlatır.. Hepsinin içerisinde düşünce yatar, çünkü düşünmeden bir his uyanmaz. Yazan, çizen, oynayan insan genelde kendini ifade edemediğini düşündüğünden alternatif bir yol olarak sanatı kendine iş edinir. Belki ortaya koyduklarıyla anlaşılır düşüncesi yaratır bir çok eseri.

Yazımın başına dönecek olursak.. Sabah gördüğüm kör adam, benim yazıma dahil olacağını aklının köşesinden bile geçirmeden otobüs durağını bulmak için yürürken benim aklımdan, ‘acaba görmediği için mi bu kadar mutlu?’, ‘bizler saatler alınmadı karanlıkta yola çıkıyoruz diye kampanyalar düzenlerken, o yaşadığı ve yaşayacağı hayatta hep bu karanlığa mahkum olmasına rağmen bizim kadar şikayetçi değil’, ‘bizlerin şikayetini, engellerimizi yıllarca görmezden geldiler, bak şimdi onlarda karanlıkta yol almaya çalışıyorlar  oh olsun mu diyor’, ‘şu kahpe dünyayı görmüyorum ya ne mutlu bana mı diyor’, ‘kendine daha renkli bir dünya mı yarattı zihninde’ gibi milyonlarca düşünce geçti. Gidip adama şöyle mi deseydim? ‘sizi gördüm ve aklımdan bunlar bunlar geçti, şimdi ben bu aklımdan geçenleri bir yazı yapacağım. Bu sizin için uygun mudur?’ Bunu diyebilsem büyük incelik olurdu beklide. Desem bana ne derdi? ‘Ayyy ne büyük incelik, sabahın köründe, yola bakmak yerine karanlıkta bariyerlere çarpa çarpa yürürken beni fark ettiğiniz için çok teşekkür ederim. Üstelik beni bir yazınıza taşımayı düşünmüşsünüz. Ne büyük incelik.. Elbette yazın.’ Sanıyorum bu cevabı almak biraz ütopik. Hadi biraz daha gerçekçi olalım. ‘Manyak mısın nesin git işine’, ‘yola bakmak yerine beni mi görüp inceledin işin gücün yok mu?’, ‘asıl engelli sizsiniz, hayatımızı zorlaştırıyor, bizlere uzaylıymış gibi bakıyorsunuz’ v.b. Peki ben o trafikte, sırf bunları söylemek için dursaydım. O trafikte ilerleyenler bana nasıl tepki verirlerdi? İlk tepki kesintisiz bir korna olurdu elbette. Sonra camı açıp, yarı beline dek camdan çıkan ve söven insanlar olabilirdi. Birde neden durduğumu bilseler tepkiler saymakla bitmezdi. Ama ben yazmak yerine gördüklerimi bir resimle sizlere aktarsaydım. Üstelik bu resim soyut bir çalışma olsaydı. Yani bir fotoğraf gibi değil de, sadece karmakarışık renklerden oluşsaydı kimse çıkıp ta asıl anlatmak istediğimi anlayamazdı..

Neyse… Belki de en güzeli çevreye duyarsız olmak, üzerine düşünmemek, düşünüp yazmamak. Yanlış anlaşılacağına, hiç anlaşılmadan yok olup gitmek en güzeli belki de..

Belki de o adama bakınca düşünmek yerine, ‘kör bir adam’ diye basıp geçmek yanından en güzeli..

Yada çok bir şey anlatmak istediğinde taş alıp yontmak, bir resim yapmak hiç olmadı resmi ters çevirip ‘ahanda bu açıdan yaptım’ demek en iyisi.

Resim iyidir, ben iyisi mi resim yapayım ama soyut çalışmalar..

Bu yazıyı aşağıdaki resimle bitirmek istiyorum. Kim bilir ressam ne anlatmış? Ama yok üzerine düşünmeyeceğim. Ressamın canı cehenneme.. koymuş renkleri karalamış kağıdı..